Wat Nederland kan leren van de Italiaanse rijstteelt: druppelirrigatie als duurzame oplossing
De landbouwsector in Nederland staat voor steeds grotere uitdagingen op het gebied van waterbeheer. Hoewel watertekorten hier nog geen dagelijkse realiteit zijn, wijzen klimaatvoorspellingen erop dat dit in de nabije toekomst kan veranderen. In Italië, een van Europa’s belangrijkste landbouwlanden, heeft men deze waterproblematiek al jaren geleden onderkend, met name in de rijstteelt. Italië produceert ongeveer 50% van de Europese rijst en heeft een lange historie van rijstverbouw, die teruggaat tot de Middeleeuwen. Wat kan Nederland leren van hoe Italië omgaat met deze uitdagingen en hoe precisie-irrigatie een sleutelrol speelt in het succesverhaal?
De rijke geschiedenis van rijstteelt in Italië
Italië is de grootste rijstproducent van Europa, met ongeveer 210.000 hectare aan rijstvelden. Dit vertegenwoordigt maar liefst de helft van de totale EU-productie. De rijstvelden zijn vooral geconcentreerd in het noorden van Italië. Historisch gezien werd rijst in Italië op traditionele wijze verbouwd via overstromingstechnieken, waarbij de velden onder water werden gezet om de rijstplanten te laten groeien. Dit vergt echter enorme hoeveelheden water, en de gevolgen van klimaatverandering hebben deze aanpak minder duurzaam gemaakt.
De afgelopen jaren hebben extreem warme winters en droge zomers geleid tot grote watertekorten, vooral in regio’s zoals Sicilië. Bovendien zijn er in sommige gebieden zelfs dorpen waar drinkwater schaars is geworden. Deze omstandigheden dwingen boeren om alternatieve manieren van irrigatie te verkennen.
Druppelirrigatie: minder water, meer efficiëntie
"Druppelirrigatie stelt ons in staat om met minder water meer te bereiken en tegelijkertijd de impact op het milieu te minimaliseren," zegt Alberto Puggioni, Head of Agronomy and Technical bij Netafim. "Deze techniek verandert niet alleen de manier waarop we irrigeren, maar versterkt ook de toekomstbestendigheid van de landbouw. Waar traditionele rijstteelt via overstroming tot wel 20.000 m³ water per hectare kan verbruiken, vermindert druppelirrigatie dit waterverbruik met maar liefst 50-70%. Dit komt doordat het water rechtstreeks aan de wortels van de planten wordt toegediend, in plaats van de hele bodem te overspoelen. Deze gerichte manier van irrigeren zorgt ervoor dat het water efficiënter wordt gebruikt, terwijl de gewassen nog steeds optimaal groeien.”
Daarnaast heeft druppelirrigatie andere belangrijke voordelen. Zo wordt de uitstoot van broeikasgassen zoals methaan (CH4) met 90% verminderd ten opzichte van traditionele methoden. Methaan wordt normaal gesproken geproduceerd door de anaerobe omstandigheden in overstroomde velden. Door druppelirrigatie blijven de velden in een aerobe staat, wat deze emissies drastisch verlaagt. Ook de uitstoot van CO2 wordt met 30% teruggedrongen.
Bodemgezondheid en minder zware metalen
Een ander groot voordeel van druppelirrigatie is de verbeterde bodemgezondheid. Rijst die via druppelirrigatie wordt verbouwd, heeft minder kans om zware metalen zoals arseen en cadmium op te nemen, wat de gezondheid van de gewassen en consumenten ten goede komt. In traditionele rijstvelden waar overstroming plaatsvindt, kunnen deze zware metalen zich ophopen in de rijstkorrels. Dit vormt vooral in landen waar rijst een basisvoedingsmiddel is, zoals Italië, een gezondheidsrisico. Door de rijst in een aerobe omgeving te verbouwen, vermindert het risico op deze schadelijke metalen aanzienlijk.
La Fagiana: een premium product dankzij druppelirrigatie
Een concreet succesverhaal van de toepassing van druppelirrigatie is de La Fagiana boerderij, gelegen nabij Venetië. Deze boerderij, die al meer dan 100 jaar rijst verbouwt, begon in 2017 met druppelirrigatie op een klein perceel van 4,5 hectare. De resultaten waren zo positief dat ze dit inmiddels hebben uitgebreid naar 20 hectare, wat 12,5% van hun totale oppervlakte aan rijstvelden vertegenwoordigt. De boerderij zag niet alleen verbeteringen in de opbrengst en de kwaliteit van de rijst, maar kon ook hun rijst op de markt brengen als duurzaam product, wat hen in staat stelde een premium prijs te vragen.
De duurzame rijst van La Fagiana trekt consumenten die bereid zijn meer te betalen voor gezond en milieuvriendelijk voedsel.
Wat Nederland kan leren
Hoewel Nederland misschien nog niet dezelfde mate van watertekorten ervaart als Italië, is het slechts een kwestie van tijd voordat ook hier waterbeheer een groter probleem wordt. Net als Italië moeten Nederlandse boeren vooruitdenken en investeren in duurzamere irrigatiemethoden. Druppelirrigatie biedt niet alleen een oplossing voor het besparen van water, maar draagt ook bij aan het behoud van bodemgezondheid.
Door te leren van het Italiaanse voorbeeld en technieken zoals druppelirrigatie op grotere schaal toe te passen, kan Nederland zich voorbereiden op de toekomstige uitdagingen in de landbouw. De ervaring van boeren zoals die van La Fagiana laat zien dat duurzaamheid en economisch succes hand in hand kunnen gaan. Dit biedt perspectief voor Nederlandse boeren die hun teelt willen verduurzamen en tegelijkertijd hun rendement willen behouden.
De weg naar duurzame landbouw begint bij innovatie, en Italië laat zien dat druppelirrigatie een belangrijke stap is in de juiste richting.
